16 sierpnia ulicami Poznania przeszła demonstracja „Poznań dla wszystkich! Dość rasizmu! Migranci mile widziani!”. Wydarzenie było efektem współpracy środowisk lewicowych działających w Poznaniu: Inicjatywy Pracowniczej, Wildy Panny, Kolektywu Bojka, Jedzenie Zamiast Bomb Poznań, Refugees Emergency, SJP Poznań oraz Dissidents BY. Głównym celem marszu było okazanie naszej solidarności z migrantkami i migrantami, którzy obecnie stali się ofiarami medialnej nagonki prawicy. Demonstracja stanowiła swoistą odpowiedź na marsze antymigranckie, które rozlały się po Polsce wskutek narastającego konfliktu na zachodniej granicy z Niemcami. Głównymi organizatorami przemarszów straszących nas „zalewem nielegalnych migrantów” były skrajnie prawicowe organizacje oraz partie polityczne na czele z Konfederacją. Część liberalnych kręgów z lękiem w oczach głowiła się, jak to możliwe, że na ulicach polskich miast wybrzmiały otwarcie rasistowskie i faszystowskie hasła. Jednocześnie zapomnieli, że sami przyłożyli cegiełkę do fabrykowania zgody na antymigranckie nastroje, m.in. milcząc na temat doniesień o kolejnych zgonach na granicy polsko-białoruskiej.

Ataki na migrantki i migrantów oraz patrole obywatelskie są efektem retoryki, jaką karmiono nas od lat. Zarówno politycy PiS-u jak i Koalicji Obywatelskiej wykorzystują strach przed „obcymi” w celu zbijania kapitału politycznego. W tym miejscu warto przypomnieć, że jednym z głównych postulatów podczas kampanii prezydenckiej „progresywnego”, pro-europejskiego kandydata Rafała Trzaskowskiego było obcięcie świadczeń socjalnych dla obywateli i obywatelek Ukrainy. Politycy Platformy Obywatelskiej, czyli specjaliści od dogadzania interesom przedsiębiorców, niedawno namaścili Rafała Brzoskę, który oburzał się, że migrantów trzeba zatrudniać na umowach o pracę — tak jakby stabilne zatrudnienie miałoby być zarezerwowane tylko dla „naszych” (chociaż i w tym przypadku nie jest to normą!). Nie ma żadnej wątpliwości, że obecna scena polityczna brunatnieje i znamy przypadki z historii, w których wielki biznes temu sprzyjał. To w jego interesie jest ciągłe obniżanie kosztów pracy. Przedsiębiorcy pokroju Brzoski, ramię w ramię z Tuskami, Kaczyńskimi i Balcerowiczami — z władzą, która od lat gardzi pracownikami i nie waha się krzywdzić ludzi dla zysku — najbardziej korzystają na podsycaniu antymigranckich nastrojów.

W dyskusji o migracji w Polsce mamy do czynienia z migrantem Schrödingera, który nie pracuje, żyje na socjalu, a jednocześnie zabiera Polakom pracę. Fakty mówią jednak jasno: migranci są aktywną grupą zawodową, jednocześnie są najbardziej narażeni na nadużycia ze strony pracodawców. Ekonomiczni liberałowie, czyli władza od ponad 30 lat rządząca w Polsce, coraz chętniej wykorzystuje ich bezbronność w celu zapewnienia sobie taniej siły roboczej. Nie obchodzi ich, że migranci zasilają najbardziej sprekaryzowane sektory naszej gospodarki (budownictwo, gastronomia, hotelarstwo, prace na platformach, czy przemysł mięsny), w których pracują bez umowy lub na śmieciowych kontraktach, ponad ustawowe normy wysiłku fizycznego z brakiem zachowania zasad BHP. Nagminne jest również odbieranie paszportów i szantażowanie deportacją, sabotując tym samym jakąkolwiek inicjatywę związkową. Strach przed utratą pracy wymusza godzenie się na pracę za grosze w nieludzkich warunkach. Takie obozy pracy znajdują się często w małych miejscowościach, w których migranci krążą między sklepem, hotelem robotniczym i pracą, wyalienowani, pozbawieni możliwości integracji, czy perspektyw jakiegokolwiek rozwoju.

My, Inicjatywa Pracownicza, zrzeszająca także migrantów, nie możemy stać obojętnie. Walka o prawa pracownicze, godna praca i godna płaca nie może być zarezerwowana i ograniczona tylko dla Polaków. Nie pozwólmy sobie wmówić, że winę za deregulację i patologię na rynku pracy ponoszą migranci. Są to wieloletnie zaniedbania rządów zarówno PIS-u jak i neoliberałów z KO wyznających kapitalistyczną ideologię. Jako ludzie utrzymujący się z pracy mamy wspólny interes: jest nim walka z wyzyskiem i zawłaszczeniem naszej pracy. Nie ma żadnego znaczenia, skąd pochodzimy — prawdziwym zagrożeniem jest uśmiechnięty pan w garniturze wysiadający z limuzyny.

Obserwuj Poznańskie Koło Młodych Inicjatywy Pracowniczej.

Jakub Straszewski

W piątek, 22 listopada 2024 delegacja naszego związku spotkała się z przedstawicielami i przedstawicielkami Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rozmawialiśmy o warunkach pracy i prawach pracowniczych migrantów i migrantek w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem osób z krajów Ameryki Łacińskiej. Poruszyliśmy następujące tematy: 

• działalność pośredników i agencji zatrudnienia specjalizujących się w „obsłudze” pracownic i  pracowników z Ameryki Łacińskiej,
• specyfika branż, w których pracują osoby z Ameryki Łacińskiej: przetwórstwo żywności, przemysł lekki, logistyka,
• problem outsourcingu (podwykonawstwa) i związanej z nim rozmytej odpowiedzialności za warunki pracy i obserwowane patologie,
• problemy z wyrabianiem, przedłużaniem i aktualizacją dokumentów pobytowych, co przekłada się na stosunki pracy,
• problem z dostępem do ubezpieczeń społecznych i opieki zdrowotnej,
• nieświadome i niezamierzone popadanie migrantek i migrantów w „szarą strefę”,
• uprawnienia państwowych organów kontrolnych w zakresie praw cudzoziemców i cudzoziemek,
• konieczność zapewnienia umów o pracę i uregulowania statusu pobytowego oraz korzyści z ewentualnej abolicji dla cudzoziemców w Polsce. 

W skład naszej delegacji weszły przedstawicielki i przedstawiciele Komisji Pracowników i Pracownic z Ameryki Łacińskiej w Polsce, Komisji Krajowej oraz Grupy Szkoleniowej. Towarzyszył nam również przedstawiciel Stowarzyszenia „Nomada”, które monitoruje sytuacje migrantów i migrantek w Polsce oraz wspiera społeczność latynoamerykańską na Dolnym Śląsku. Ekspertki i Eksperci z Ministerstwa zapowiedzieli przyjrzenie się zgłaszanym przez nas patologiom. 

Od początku swojego istnienia, Inicjatywa Pracownicza deklarowała otwartość na wszystkich ludzi pracy bez względu na obywatelstwo, narodowość, pochodzenie etniczne, płeć czy orientację seksualną. Coraz więcej osób pracujących w Polsce to migranci i migrantki z różnych krajów i coraz więcej z nich zasila szeregi naszego związku. To nasze koleżanki i nasi koledzy, których miejsce jest w związku zawodowym.

11 i 12 marca 2023 roku, podczas IV Socjalnego Kongresu Kobiet w Łodzi spotkały się pracownice reprezentujące rozmaite zawody i branże: pielęgniarstwo, opieka nad dziećmi, osobami z niepełnosprawnością (OzN) i osobami starszymi, medycyna, dziennikarstwo, nauczanie dzieci i młodzieży, gastronomia, przemysł ciężki i lekki, marketing, reklama, sprzedaż, praca biurowa, praca socjalna, rolnictwo, sprzątanie, konsultacja telefoniczna, transport, logistyka, praca artystyczna, trzeci sektor. Reprezentatywność wydarzenia zapewniła również różnorodność demograficzna: do Łodzi przyjechały mieszkanki dużych miast i małych miejscowości, doświadczone działaczki i przedstawicielki młodszego pokolenia. Pojawiły się również opiekunki OzN, lokatorki, emerytki, rencistki, matki, studentki i kobiety bezrobotne.

W sobotę i niedzielę 12 i 13 marca odbył się XII Krajowy Zjazd Delegatów i Delegatek OZZ Inicjatywa Pracownicza. Wzięło w nim udział 150 osób, w tym 89 delegatów i delegatek reprezentujących 47 komisji IP. W czasie zjazdu wybrano członkinie i członków Komisji Krajowej, Krajowej Komisji Rewizyjnej i Krajowej Komisji Pojednawczej a także podjęto szereg ważnych uchwał. Dyskutowano także o najważniejszych wyzwaniach z jakimi mierzy się ruch związkowy.

Stanowisko przyjęte wspólnie przez francuski związek Union Syndicale Solidaires oraz Komisję Krajową OZZ Inicjatywa Pracownicza 3 stycznia 2022 r.

Od ponad dwóch miesięcy w Polsce trwa kryzys humanitarny. Wobec osób przebywających na granicy władza sięgnęła po cały repertuar drastycznych i nielegalnych środków: Straż Graniczna nie przyjmuje wniosków o azyl, stosuje wywózki i przemoc wobec uchodźców, nie dopuszcza do udzielania im pomocy medycznej, czy przekazania wody i pożywienia. Wzdłuż granicy wzniesiono ogrodzenia z drutu kolczastego, a wprowadzenie stanu wyjątkowego uniemożliwia jakąkolwiek kontrolę społeczną nad działaniami służb. Przy okazji ułatwia stosowanie szykan wobec lokalnych mieszkańców, starających się tej pomocy udzielić. W momencie pisania tego tekstu wiadomo o dziewięciu przypadkach śmierci. Biorąc pod uwagę warunki, ta liczba na pewno nie oddaje rzeczywistej skali tragedii.

Wśród osób zgłaszających się, do naszego związku, coraz więcej jest pracowników i pracownic z innych krajów. Najczęściej zgłaszanym problemem jest niepłacenie za pracę i obciążanie pracowników i pracownic kosztami ponoszonymi przez pracodawcę lub pośrednika. Poniżej omawiamy przypadki, w sprawie których interweniowaliśmy w ostatnich miesiącach. Należy podkreślić, że jest to zaledwie wierzchołek góry lodowej wyzysku, z jakim stykają się osoby przyjeżdżające do Polski w poszukiwaniu lepszego życia.

Do Inicjatywy Pracowniczej dołączyła Komisja Środowiskowa Pracownic i Pracowników Domowych To pierwsza w Polsce struktura związkowa pracownic domowych, złożona całkowicie z migrantek z Ukrainy. To właśnie Ukrainki najczęściej przyjeżdżają do Polski, żeby pracować jako opiekunki do dzieci i osób starszych czy z niepełnosprawnościami.

Od połowy sierpnia wiemy, że przez unijną granicę z Białorusią chcą się przedostać osoby uciekające przed wojną, biedą i religijnym fanatyzmem. Polska nie jest na ogół ich ostatecznym celem migracji, szukają tu schronienia, bo choć u nas też rządzą religijni fanatycy, to panuje trochę mniejsza bieda i przynajmniej nie ma wojny.

Czy migracje zarobkowe są faktycznie czynnikiem, który blokuje obecnie wzrost płac? Takie sugestie padają ostatnio nie tylko od nacjonalistycznych polityków Konfederacji, ale także ze strony osób, które określają się jako pro-pracownicze i pro-socjalne jak np. Rafał Woś (Felieton Rafała Wosia "Dlaczego potrzebujemy moratorium migracyjnego"). Choć z pozoru twierdzenia takie wydają się logiczne, w rzeczywistości niewiele mają wspólnego z tym jak faktycznie wyglądają wzajemne relacje wynagrodzeń i migracji.

Na popularnym wśród norweskiej Polonii fanpage’u autor szukał osób, które mają złe warunki mieszkaniowe (1). Pod postem ktoś dał ironiczny komentarz – link do skeczu Monty Pythona „Życie w biedzie”(2). Przy kieliszku wina grupa dżentelmenów prześciga się w opowieściach, w jak potwornych warunkach kiedyś żyli. Zaczyna się niewinnie – od domu z dziurawym dachem, co dla osób orientujących się w polityce mieszkaniowej Warszawy, Łodzi, czy Poznania, nie byłoby specjalnym zaskoczeniem. Jednak kolejne opowieści – o pokoju bez podłogi, zbiorniku na wysypisku, eksmisji z ziemianki czy 150 osobach śpiących w pudełku po butach – zdają się coraz bardziej oderwane od rzeczywistości. Tak myślicie? No to posłuchajcie tego.

W numerze:

Z ŻYCIA ZWIĄZKU:

- fotorelacja: Protest pracowników i pracownic Amazona w "Prime Day" 

- Działania Inicjatywy Pracowniczej w skrócie (kwiecień - czerwiec 2021)

TEMAT NUMERU:

- Strajk żurawi

- O co walczą operatorzy żurawi?

- Ukraina: operatorzy walczą o poprawę warunków pracy

ZWIĄZKOWYM OKIEM:

- Kto zatopił polskie stocznie?

- Garść refleksji o pracy zagranicą: Intensywność

- Protsto z kranu o zarobkach

Z ŻYCIA ZWIĄZKU CD.

- Drwiny z wyzysku

- 60 groszy podwyżki to wstyd - spór zbiorowy w Cooper Standard

ZE ŚWIATA PRACY:

- Strajk Gloverów

- Gig economy, strajk londyńskich kurierów i europejskie prawo

- Czas na zmiany - wywiad z opiekunką osób starszych i z niepełnosprawnościami

- Dyskryminacja i nierówności płacowe na przykładzie miasta Poznania

- Stawka europejska w Polsce? (projekt unijnej dyrektywy ws. europejskiej płacy minimalnej)

- Zakaz działalności związkowej - ugoda przed Trybunałem w Strasburgu 

 KSIĄŻKA:

- Jakiego koloru jest twoje miasto?

ZAGRANICA:

- Niewidzialni lokatorzy. Migranci zarobkowi na subrynku najmu w Holandii

Felieton Rafała Wosia, w którym postuluje ograniczenie migracji zarobkowej, wpisuje się w trendy wciąż jeszcze żywe wśród działaczy lewicowych w krajach Europy najogólniej Zachodniej, czyli tam, gdzie Polacy masowo jeżdżą do pracy. I, podobnie jak w tamtejszych dyskusjach, brakuje w nim dość istotnej kwestii – perspektywy samych gastarbeiterów.

Powszechna możliwość ucieczki, dostępność pracy za granicą jest jedną z najprostszych dróg do szybszego zarobku. To właśnie robotnicy niewykwalifikowani (a nie studenci, czy specjaliści) najwięcej zyskują na otwartych granicach. I to oni tracą, kiedy pojawiają się różne przeszkody w pokonywaniu tych granic, co było widoczne po wprowadzeniu kwarantanny, zakazu wjazdów, testów, czy innych obowiązków i restrykcji związanych z pandemią COVID 19.

W Polsce pracuje obecnie około 2 milionów imigrantów i imigrantek. Większość z nich pochodzi z Ukrainy, ale jest też dużo osób z krajów takich jak Białoruś, Mołdawia, Nepal, Indie czy Bangladesz. Najczęściej zatrudnia się je w branży budowlanej, logistyce, usługach oraz w rolnictwie. Osoby te często pracują bez umów („na czarno”), otrzymują wynagrodzenia poniżej płacy minimalnej lub zmuszane są do podpisywania umów cywilnoprawnych; równie często zatrudnia się je za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej – pracodawcy próbują w ten sposób powstrzymać presję na wzrost płac, zyskując tanią siłę roboczą, której łatwo można się pozbyć w okresie spadku koniunktury.

Maxwell Itoya był zwykłym człowiekiem – miał żonę, trójkę dzieci, pragnął zwykłego, spokojnego życia bez niedostatku. Pracował ciężko jako handlarz obuwia na targowisku w okolicach Stadionu Narodowego. Nie doczekał jednak otwarcia największej areny sportowej w Polsce. Zginął śmiertelnie raniony w tętnicę udową 23 maja 2010 roku. Zabił go policjant Artur Brzeziński.